సాహిత్యమంటే అర్ధం వెలుగు. సాహిత్యపు ధర్మం దుర్వాసన నుండి మనిషిని సువాసన దిశగా ముందుకు నడిపించడమే. అందుకు అతిగొప్ప నిదర్శనం మహాభారతమే.
మనలో చాలామందికి మహాభారతంలో సత్యవతి అనే పురాణ స్త్రీ తెలుసుండొచ్చు. ఆమె ఒక పడవను నడిపే సరంగి. పరవళ్ళు తొక్కే గంగా జలంలో మనుష్యులను ఇవతలి తీరం నుండి అవతలి తీరానికి తీసుకువెళ్ళే ఆ సరంగి మహిళ ఎంతో సౌందర్యవతి.
ఆమె దేహం నుండి ఎప్పుడూ వీచే చేపల కంపు వలన ఆమె వైపు ఎవరూ కన్నెత్తి కూడా చూడరు, ప్రేమించరు.
ఒకరోజు పరాశర మహర్షి సత్యవతిని కలిశారు. ఆమెపై మనసు పారేసుకొని, మోహ పారవశ్యుడై, ఆమె కూడా అందుకు సమ్మతించడం వలన వారి కలయిక వలన వ్యాసుడు జన్మించాడు. ఈ ప్రపంచపు అత్యంత గొప్ప తత్వజ్ఞాని, కావ్యకర్తగానే అతడు మన అందరికీ సుపరిచితుడు. వ్యాసుడు జన్మించి భూమిపై పడ్డ మరుక్షణమే ఎన్నో ఏళ్ళుగా సత్యవతి దేహం నుండి వెలువడుతున్న చేపల కంపు ఆమె నుండి కనుమరుగవుతోంది.
ఒకనిపై కళ లేదా సాహిత్యపు వాసన వీచేటప్పుడు అతనిలో గతంలో వున్నటువంటి అన్ని రకాల దుర్వాసనలు, మాలిన్యాలు తొలగిపోతాయని ఈ కథ ద్వారా మనకు అవగతమవుతోంది.
సత్యవతికి పుట్టిన మరో ఇద్దరు కొడుకులు చిత్రాంగదుడు, విచిత్ర వీరుడు. వారు అంబిక, అంబాలిక అనే ఇద్దరు యువరాణులను వివాహమాడారు. అయితే ఆ వెనువెంటనే ఆ ఇద్దరూ పుత్రులు చనిపోయారు. రాణులు ఇద్దరు యవ్వనంలోనే వైధవ్యం అనుభవించడంతో సత్యవతి భీష్మునితో మొరపెట్టుకుంటుంది.
ఇకపై ఈ రాజ్యాన్ని ముందుకు నడిపించేందుకు నాకు సంతతి కావాలి. కొత్తతరం రావాల్సిన ఆవశ్యకత ఉంది. అందుకు ఏం చెయ్యాలి? అని అడుగుతోంది.
అందుకు భీష్ముడి వద్ద ఎటువంటి సమాధానం లేదు.
అప్పుడు సత్యవతి తన దివ్యదృష్టితో ఒక విషయాన్ని చూస్తోంది. నాకు ఒక కొడుకు ఉన్నాడు. అతడు గతంలో పరాశర మహర్షి వలన కలిగినవాడు. ‘అమ్మా! నువ్వు నన్ను ఎప్పుడు తలుచుకుంటే అప్పుడు నీ కళ్ళెదుట ప్రత్యక్షమవుతాను’ అని చెప్పి భూమిపై పడ్డ మరుక్షణమే అక్కడి నుండి వ్యాసుడు అదృశ్యామవుతాడు. సత్యవతి అతడిని మనసులో తలచిన మరుక్షణమే ఆమె ఎదుట ప్రత్యక్షమవుతాడు.
వ్యాసుడు ఆ ఇద్దరి విధవలను పెళ్ళి చేసుకునేందుకు సమ్మతిస్తాడు. అంబిక, అంబాలిక ఇద్దరూ వ్యాసుడు ఎంతో బలవంతుడు, ధృడకాయుడు, అందగాడనుకొని కలలు కంటారు. కానీ వ్యాసుడు అందుకు పూర్తి భిన్నంగా ఉంటాడు. ఐదడుగుల కంటే తక్కువ ఎత్తు, ఏ మాత్రం పొంతన లేని కురూపి రూపం, చెమట కంపు కొడుతూ ఉంటాడు.
అంబిక పడక గదిలోకి వ్యాసుడు ప్రవేశించగానే, అతడి రూపం చూసి భయపడి ఆమె తన కళ్ళు మూసుకొంటుంది. వారి రూపంలోనే గుడ్డివాడు అయినటువంటి ధృతరాష్ట్రుడు జన్మిస్తాడు.
కళ, సాహిత్యము ఎదురుపడినపుడు ఎవరైతే తమ కళ్ళను మూసుకుంటారో వాళ్ళు గుడ్డివాళ్ళగానే మిగిలిపోతారు. వారిని చీకటి కమ్ముకొంటుంది. వారి ద్వారానే విశ్వంలో యుద్ధాలు మొదలవుతాయి. వారి వలనే సమాజ శాంతికి భంగం కలుగుతుందని మహాభారతం చెబుతుంది.
ఆ తరువాత అంబాలిక వస్తోంది. వ్యాసుడ్ని చూసిన ఆ మరుక్షణమే ఆమె ముఖం వాడిపోతుంది. ఆమెకు మగతనం లేని పాండురాజు జన్మిస్తాడు. గుడ్డివాని నుండి, మగతనం లేని వారి నుండి మనకు ఎటువంటి సత్ఫలితాలు లభ్యంకావు. మనం ఏళ్ళతరబడి ఇటువంటివారి వలనే పరిపాలించబడుతున్నాం. వారి ద్వారా మనకు ఎటువంటి ప్రయోజనం ఉండదు. ఈ కళా, సాహిత్యం అన్నవి ఉత్పాదన లేని, చీకటి పేరుకుపోయిన మనసుతో నిండిన వారిపై ఎదురొడ్డి నిలిచే యుద్ధప్రకటన.
సాహిత్యం ఎప్పుడూ నిస్సహాయులు, ఆకలిగొన్నవారి పక్షం నిలబడే ఒక మహాశక్తిగా పరిణమించాలి.
– సంతోష్ ఏచ్చిక్కానం